Trả lời:
Điều 42 BLLĐ quy định rằng nếu tái cơ cấu mà ảnh hưởng đến việc làm của 02 NLĐ trở lên, NSDLĐ có trách nhiệm xây dựng và thực hiện phương án sử dụng lao động; nếu có chỗ làm mới thì ưu tiên đào tạo lại NLĐ để tiếp tục sử dụng. Nếu không thể giải quyết được việc làm mới mà phải cho NLĐ thôi việc thì NSDLĐ phải trả trợ cấp mất việc làm cho NLĐ. Việc cho thôi việc với nhiều NLĐ vì lý do tái cơ cấu chỉ được tiến hành sau khi đã trao đổi với tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở đối với những nơi đã có tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở mà NLĐ là thành viên và thông báo trước 30 ngày cho UBND cấp tỉnh và cho NLĐ.
Cũng theo Điều 42 BLLĐ, xây dựng phương án sử dụng lao động là thủ tục bắt buộc mà NSDLĐ phải thực hiện nếu việc “tái cơ cấu” làm ảnh hưởng đến việc làm của 02 NLĐ trở lên. Phương án sử dụng lao động phải có đầy đủ các nội dung được quy định tại Điều 44 BLLĐ.
Do đó, xây dựng phương án sử dụng lao động được xem là thủ tục khó khăn và rủi ro nhất cho NSDLĐ vì các lý do sau đây:
- Phương án sử dụng lao động cần giải trình một cách thuyết phục lý do tại sao việc tái cơ cấu lại dẫn đến việc NSDLĐ phải cho thôi việc những NLĐ có liên quan như vậy. Ví dụ: doanh nghiệp hoặc một phòng, ban, bộ phận nào đó của doanh nghiệp có 30 NLĐ, tại sao việc tái cơ cấu dẫn đến việc cho thôi việc chỉ với 5 NLĐ đã nêu mà không ảnh hưởng đến những NLĐ còn lại trong phòng, ban, bộ phận đó. Các lý do chẳng hạn như 5 NLĐ đó không làm việc tốt, có thái độ làm việc không chuyên nghiệp … là chưa phù hợp cho mục đích tái cơ cấu theo quy định của pháp luật lao động; và
- Khi tiến hành xây dựng phương án sử dụng lao động thì cần có sự tham gia của tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở đối với những nơi đã có tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở. Mặc dù quy định của BLLĐ không đòi hỏi phương án sử dụng lao động phải được sự đồng ý của tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở đối với những nơi đã có tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở, nhưng những ý kiến không đồng tình hoặc các ý kiến bất lợi từ phía tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở đối với những nơi đã có tổ chức đại diện NLĐ tại cơ sở sẽ tạo động lực và tiền đề cho sự phản đối hay chống đối từ phía NLĐ, từ đó, kéo dài quy trình cho thôi việc do tái cơ cấu của doanh nghiệp.
