Trả lời:
Theo quy định của pháp luật lao động, mức lương thấp nhất của công việc hoặc chức danh đòi hỏi lao động qua đào tạo, học nghề (kể cả lao động do doanh nghiệp tự dạy nghề) phải cao hơn ít nhất 7% so với mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định[1]. Trong đó, người lao động đã qua học nghề, đào tạo nghề bao gồm[2]:
- Người đã được cấp chứng chỉ nghề, bằng nghề, bằng trung học chuyên nghiệp, bằng trung học nghề, bằng cao đẳng, chứng chỉ đại học đại cương, bằng đại học, bằng cử nhân, bằng cao học hoặc bằng thạc sĩ, bằng tiến sĩ theo quy định tại Nghị định 90/CP ngày 24/11/1993 của Chính phủ quy định cơ cấu khung của hệ thống giáo dục quốc dân, hệ thống văn bằng, chứng chỉ về giáo dục và đào tạo;
- Người đã được cấp bằng tốt nghiệp trung học chuyên nghiệp, bằng tốt nghiệp, đào tạo nghề, bằng tốt nghiệp cao đẳng, bằng tốt nghiệp đại học, bằng thạc sĩ, bằng tiến sĩ; văn bằng, chứng chỉ giáo dục nghề nghiệp; văn bằng giáo dục đại học và văn bằng, chứng chỉ giáo dục thường xuyên theo quy định tại Luật Giáo dục;
- Người đã được cấp chứng chỉ theo chương trình dạy nghề thường xuyên, chứng chỉ sơ cấp nghề, bằng tốt nghiệp trung cấp nghề, bằng tốt nghiệp cao đẳng nghề hoặc đã hoàn thành chương trình học nghề theo hợp đồng học nghề quy định tại Luật Dạy nghề;
- Người đã được cấp chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia theo quy định của Luật Việc làm; người đã được cấp văn bằng, chứng chỉ giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp, cao đẳng; đào tạo thường xuyên và các chương trình đào tạo nghề nghiệp khác theo quy định tại Luật Giáo dục nghề nghiệp;
- Người đã được cấp bằng tốt nghiệp trình độ đào tạo của giáo dục đại học theo quy định tại Luật Giáo dục đại học;
- Người đã được cấp văn bằng, chứng chỉ của cơ sở đào tạo nước ngoài; và
- Người đã được doanh nghiệp đào tạo nghề hoặc tự học nghề và được doanh nghiệp kiểm tra, bố trí làm công việc đòi hỏi phải qua đào tạo nghề.
Trong trường hợp này, gười sử dụng lao động và người lao động phải ký kết hợp đồng đào tạo nghề[3]. Ngoài ra, cần lưu ý rằng việc gười sử dụng lao động hướng dẫn công việc cho người lao động trong giai đoạn thử việc là hoạt động mang tính chất chỉ dẫn cụ thể để người lao động có thể làm quen với công việc, thực hiện đúng các quy trình và đặc điểm của công việc theo yêu cầu của gười sử dụng lao động nhằm đảm bảo tính thống nhất, hiệu quả và các nguyên tắc làm việc của doanh nghiệp. Thực tế cho thấy, kể cả sau giai đoạn thử việc, gười sử dụng lao động vẫn phải hướng dẫn người lao động làm việc khi cần thiết. Vì vậy, thử việc không được xem là hình thức doanh nghiệp đào tạo nghề cho người lao động theo quy định của pháp luật.
Mặt khác, các quy định của pháp luật vẫnchưa có quy định cụ thể nào liệt kê những ngành, nghề và công việc đòi hỏi cần sử dụng người lao động đã qua đào tạo nghề. Do đó, về mặt nguyên tắc, khi tuyển dụng những người lao động đã qua đào tạo nghề, gười sử dụng lao động phải luôn đảm bảo mức lương thấp nhất cho người lao động cao hơn ít nhất 7% so với mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định, bất kể người lao động đó được tuyển dụng vào làm việc ở bất kỳ vị trí, công việc nào.
Tuy nhiên, có thể thấy rằng việc tuyển dụng một người lao động đã qua đào tạo nghề để làm các công việc đơn giản, không yêu cầu trình độ sẽ hoàn toàn không hợp lý nếu xét ở góc độ kinh tế bởi lẽ, các chi phí cho việc sử dụng người lao động đã qua đào tạo nghề bao gồm tiền lương, tiền công sẽ cao hơn so với người lao động chưa qua đào tạo nghề. Vì vậy, trước khi tuyển dụng, các doanh nghiệp thường đã đánh giá và xác định được vị trí, công việc dự kiến tuyển dụng có cần người lao động đã qua đào tạo nghề hay không. Theo đó, các thông tin tuyển dụng tại các doanh nghiệp thường nêu rõ yêu cầu về trình độ của người lao động (trung cấp, cao đẳng hoặc đại học) như là một điều kiện bắt buộc khi ứng tuyển. Trong trường hợp cần sử dụng người lao động đã qua đào tạo nghề để làm việc tại các vị trí, công việc tuyển dụng, gười sử dụng lao động sẽ phải trả cho người lao động mức lương thấp nhất cao hơn ít nhất 7% so với mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định.
[1] Điều 7.3 (b) Nghị định 49/2013/NĐ-CP ngày 14/05/2013
[2] Điều 5.2 Nghị định 141/2017/NĐ-CP ngày 07/12/2017
[3] Điều 61.1 Bộ luật Lao động
